Mastodon؛ طلوع دوباره شبکه‌های اجتماعی متن‌باز و ضدالگوریتم‌محور

به گزارش فناور،Mastodon، پلتفرم فدِی‌شده و متن‌باز می‌تواند نسخه آینده‌نگر شبکه‌های اجتماعی بدون تمرکز انحصاری و فیلتر الگوریتمی باشد و با آزادی انتخاب سرور و کرونولوژی واقعی، کاربران را به تجربه‌ای شفاف و انسانی‌تر از تعامل آنلاین دعوت می‌کند.

۱. چه چیزی Mastodon را متفاوت می‌کند؟
Mastodon یک شبکه اجتماعی غیرمتمرکز است که به‌جای یک سرور واحد، از مجموعه‌ای از سرورهای مستقل (Instances) تشکیل شده است. هر Instance قوانین، موضوعات و جامعه‌ی خاص خود را دارد اما همه آن‌ها از طریق «فدِراس‌‌ن» (Fediverse) با یکدیگر در ارتباط قرار می‌گیرند. این معماری متن‌باز، کنترل کامل را به دست کاربران و مدیران سرورها می‌دهد تا بدون سانسور مرکزی یا الگوریتم فیدِ شخصی‌سازی‌شده، محتوای منتشرشده را به صورت زمانی و شفاف مشاهده کنند.

۲. چرا ضدالگوریتم؟
در Mastodon خبری از فید‌هایی که بر اساس هوش مصنوعی و امتیاز کاربران چینش می‌شوند نیست؛ همه پست‌ها به ترتیب زمانی به نمایش درمی‌آیند. این روش ضمن بازگرداندن حس «هم‌زمان بودن» در تعامل‌ها، از ایجاد حباب اطلاعاتی و دستکاری طیف علایق کاربران جلوگیری می‌کند.

۳. مقایسه با شبکه‌های مرسوم

• تمرکززدایی: برخلاف توئیتر یا فیسبوک، هیچ شرکت واحدی سرنوشت Mastodon را تعیین نمی‌کند.

• ملزومات حریم خصوصی: کاربران می‌توانند Instance خود را راه‌اندازی کنند و سیاست‌های حریم خصوصی و قیمت‌گذاری (در مدل‌های Donation یا حق اشتراک) را تعیین نمایند.

• گستره متنوع محتوا: از انجمن‌های تخصصی علمی و هنری تا گروه‌های محلی و زبان‌های کمتر استفاده‌شده، همه در یک فدِی‌شده‌ی واحد قابل دسترسی‌اند.

۴. کاربردها و آینده

• جامعه‌های کوچک و پویا: گروه‌های دانشگاهی، انجمن‌های تخصصی و سازمان‌های غیرانتفاعی می‌توانند فضای کنترل‌شده و امن خود را داشته باشند.

• کاهش مخاطرات اطلاعاتی: با نبود تبلیغات هدفمند و ردیابی هوشمند، Mastodon ریسک سوءاستفاده از داده‌های کاربران را کاهش می‌دهد.

• افزایش نفوذ: رشد بیش از ۱۰ میلیون کاربر در سال گذشته و پوشش خبری جهانی نشان می‌دهد دنیای شبکه‌های اجتماعی به‌سمت تمرکززدایی و شفافیت حرکت می‌کند.

در عصری که انحصار پلتفرم‌های بزرگ و ناپایداری الگوریتم‌ها ساختار تعامل آنلاین را تحت تأثیر قرار داده، Mastodon با روحیه متن‌باز و شیوه ضدالگوریتمی، نمایانگر چشم‌انداز آینده‌ای است که در آن کاربران حق انتخاب دارند، شفافیت برتری دارد و جامعه‌های واقعی می‌توانند به‌راحتی شکل بگیرند.