علم و سلامت
DNA باستانی نشان میدهد که سیفلیس در قارههای آمریکا قبل از ویران کردن اروپا منشاء گرفته است.
بحثهای علمی در مورد خاستگاههای باستانی بیماری سیفلیس همچنان داغ است. پژوهشگران در تلاشند تا به سؤالاتی دربارهٔ اینکه این بیماری از کجا نشأت گرفته و چرا در دوران رنسانس اروپا به شدت شیوع پیدا کرد، پاسخ دهند.
به گزارش فناور، این مناقشه شامل دو فرضیه اصلی است: فرضیه کلمبی که معتقد است سیفلیس از قاره آمریکا به اروپا منتقل شده و فرضیه پیشاکلمبی که بر این باور است که این بیماری از قبل در اروپا وجود داشته اما ناشناخته بوده است. شواهد موجود بیشتر از فرضیه کلمبی حمایت میکنند و همچنان تحقیقات برای روشن شدن این موضوع ادامه دارد.
پس از حمله پادشاه فرانسه، شارل هشتم، به ایتالیا در سال ۱۴۹۴، بیماری ناشناخته و تغییرشکلدهندهای در اردوگاههای نظامی بروز کرد و به سرعت در سال بعد با بازگشت سربازان به کشورهای خود در سراسر اروپا گسترش یافت.
این اپیدمی به عنوان اولین گزارش تاریخی از سیفلیس شناخته میشود، اما منشاء این بیماری از آن زمان مورد بحث محققان بوده است. یک گروه معتقد است که این بیماری در قاره آمریکا ظهور کرده و توسط کریستف کلمب در سال ۱۴۹۳ به اروپا آورده شده است. گروه دیگر بر این باورند که این بیماری پیش از سفرهای اکتشافی کلمب در اروپا وجود داشته است.
اکنون، DNA باستانی بازیابیشده از اسکلتهای موجود در قارههای آمریکا، نور جدیدی بر این معما میافکند. استخوانهای آسیبدیده از بیماری که پیش از سفر اول کلمب به دنیای جدید وجود داشتهاند، ژنومهای باکتریهای خانواده سیفلیس را در خود دارند که نشان میدهد این عفونت ریشههای خود را در قاره آمریکا دارد.
سیفلیس: تهدیدی قدیمی که همچنان سلامت عمومی را به خطر میاندازد
سیفلیس بخشی از یک خانواده کوچک از بیماریها است که شامل یوز و بیجل میشود. در حالی که سیفلیس در سراسر جهان یافت میشود، یوز و بیجل بیماریهای استوایی نادیده گرفتهشدهای هستند که عمدتاً در مناطق استوایی دیده میشوند. هر سه این بیماریها ناشی از سویههای باکتری Treponema pallidum هستند.
دکتر کیرستن بوس، رهبر گروه پاتولوژی مولکولی در مؤسسه ماکس پلانک برای انسانشناسی تکاملی در لایپزیگ، گفت: «ما توانستیم پنج ژنوم را از این استخوانها بازسازی کنیم و میبینیم که اینها خویشاوندان خواهر سویههای مدرن باکتری هستند که امروزه در انسانها در حال گردش هستند. به نظر میرسد که همه آنها ریشه در قاره آمریکا دارند.»
بوس و همکارانش در مقالهای که در نشریه Nature منتشر شده، توصیف میکنند که چگونه آنها DNA باستانی T. pallidum را از بقایای اسکلتی استخراج و بازسازی کردند، که شامل یک استخوان لگن از آرژانتین، یک استخوان پای پایین از شیلی، استخوانهای پای بالا و پایین از مکزیک و یک دندان از پرو بود.
از آنجا که پژوهشگران سن استخوانها را از طریق تاریخگذاری رادیوکربن میدانستند، توانستند سویههای مختلف باکتری را به یک جد مشترک که حداکثر ۹۰۰۰ سال پیش زندگی میکرد، ردیابی کنند.
بوس گفت: «این زمانی است که انسانها در قاره آمریکا به خوبی مستقر شده بودند و با جمعیتهای سایر نقاط جهان تعامل نداشتند. آنها اساساً از نظر جغرافیایی و بیولوژیکی در قاره آمریکا ایزوله بودند.»
این یافته نشان میدهد که سیفلیس و خویشاوندان شناختهشدهاش ریشه در قاره آمریکا دارند، اما از طریق تجارت انسانی و گسترشهای اروپایی در سراسر آمریکا و آفریقا در دههها و قرنهای پس از اپیدمی اولیه به طور جهانی گسترش یافتهاند.
با این حال، بحثهای علمی دربارهٔ خاستگاههای باستانی سیفلیس همچنان ادامه دارد و پژوهشگران در تلاشند تا دلایل و عوامل مؤثر در شیوع این بیماری در دوران رنسانس اروپا را بررسی کنند. یکی از پرسشهای کلیدی این است که چرا موج بیماری که اروپا را در آن زمان فرا گرفت، اینقدر ویرانگر بود.
تحقیقات جدید نشان میدهد که این بیماری ممکن است ریشههای خود را در قارههای آمریکا داشته باشد و به این ترتیب، سیفلیس نه تنها یک مشکل بهداشتی معاصر، بلکه موضوعی پیچیده و تاریخی نیز محسوب میشود.